منظومه ستاره‌ای دوتایی «آراس ماراَفسای» از صورت فلکلی مارافسای است که در فاصله ۵۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد و از یک کوتوله سفید و یک غول قرمز تشکیل شده است که در آستانه سوختن در یک ابرنواختر قرار دارد.

زایش یک ستاره نو در ابرغول‌آسایی رخ می‌دهد که از گاز و غبار ساخته شده است. این ابر با کمک نیروی گرانش موجب کشش گاز و غبار به درون خود می‌شود و آغاز به فروپاشی می‌کند و صدها ستاره جوان را تشکیل می‌دهد. هر ستاره جوان یا پیش‌ستاره با ساخت انرژی هسته‌ای آغاز به درخشش می‌کند. سپس ستاره میلیاردها سال از سوخت هسته‌ای بهره می‌گیرد و پرتو افشانی می‌کند. ولی سرانجام گازها که به عنوان سوخت واکنش هسته‌ای ستاره عمل می‌کنند، پایان می‌یابد. در نتیجه ستاره داغ و داغ‌تر می‌شود؛ تا جایی که ستاره به یک غول قرمز تغییر شکل می‌دهد. هنگامی که همه سوخت ستاره پایان یافت، ستاره در خود کوچک و تبدیل به یک کوتوله سفید می‌شود و در نهایت با گذر زمان کم‌نور و کم‌نورتر می‌شود. برخی از ستاره‌های بزرگ با چنان سرعتی کاهش حجم می‌یابند که به گونه یک ابرنواختر در می‌آیند و می‌پکند.

نُواَخْتَر به معنی اختر یا ستاره نوین است و در زبان لاتین Nova خوانده می‌شود. انگیزه کاربرد این واژه آن است که گذشتگان می‌پنداشتند نواختر به راستی زایش یک ستاره است، زیرا که این ستارگان ناگهان بیشتر از همیشه درخشان می‌شدند. در حالی که امروزه می‌دانیم که نواختر و ابرنواختر نمودار مرگ یک ستاره‌اند.

حال اخترشناسان موسسه ماکس پلانک در آلمان این منظومه دوتایی را با استفاده از تلسکوپ MAGIC، سیستمی متشکل از دو تلسکوپ چرنکوف اتمسفری تصویربرداری در رصدخانه‌ای در جزایر قناری مورد مطالعه قرار دادند. هر 15 سال یک انفجار عظیم از این جفت دوتایی رخ می‌دهد، زیرا غول سرخ مواد خود را بیرون می‌ریزد و به سطح کوتوله سفید، یک ستاره مرده، کشیده می‌شود.

معمولا محل تولد یک نواختر مکانی است که در آن دو ستاره بسیار متفاوت در یک رابطه انگلی زندگی می‌کنند و معمولا نیز یک ستاره کوچک‌تر از دیگری است. در مورد منظومه آراس ماراَفسای، یک کوتوله سفید یا ستاره کوچک وجود دارد که سوخته و آنچنان متراکم است که در آن یک قاشق چای‌خوری ماده وزنی معادل یک تن دارد. این کوتوله سفید دور یک غول سرخ می‌چرخد که ستاره‌ای پیر است که به زودی خواهد سوخت.

ستاره غول پیکر در حال مرگ، کوتوله سفید را با ماده‌ای تغذیه می‌کند که در حین به جریان افتادن به سمت کوتوله سفید، لایه هیدروژن بیرونی خود را بیرون می‌ریزد. این جریان ماده ادامه می‌یابد، تا زمانی که کوتوله سفید بیش از حد خود را می‌خورد و منفجر می‌شود.

دما و فشار در پوسته‌های جدید ستاره‌ها به قدری بالا می‌رود که یک انفجار گرمای هسته‌ای عظیم را به وجود می‌آورد. در نهایت ستاره کوتوله دست نخورده باقی می‌ماند و این چرخه دوباره از اول شروع می‌شود. دانشمندان حدس می‌زنند که این انفجارها با انرژی‌های بالایی صورت می‌گیرد، اما جزئیات دقیق آن را به‌خصوص در مورد این نواختر خاص ندارد.

دیوید گرین، دانشمند مؤسسه فیزیک ماکس پلانک و یکی از نویسندگان مقاله، در این مورد می‌گوید: این فرآیند بیش از 30 ثانیه طول نمی‌کشد و پس از انفجار، چندین جبهه شوک از طریق باد ستاره‌ای غول سرخ و محیط بین ستاره‌ای اطراف منظومه دوتایی منتشر می‌شود. این امواج انرژی یک نیروگاه عظیم را دارند و هر ذره‌ای که درون آن قرار گیرد، تا نزدیک سرعت نور شتاب می‌گیرد.

به گفته این تیم، MAGIC به جستجوی اجسام «بی‌قرار» در کهکشان ما و فراتر از آن ادامه خواهد داد.

منبع خبر : https://www.iscanews.ir